E logo qué raio é un serán???
Pois serán é o nome que se lles dá nunha ampla zona do interior da provincia de Pontevedra (concellos de Pazos de Borbén, Fornelos de Montes, Mondariz, Pontecaldelas, Soutomaior...) ás festas participativas que organiza a xente das aldeas no tempo en que non hai verbenas por ningures, e que comezaban, claro, polo “serán”, á tardiña.. Poderiamos dicir que é un “circuito de inverno”, o mellor xeito de ir de festa a tocar, cantar e bailar cando non hai máis a onde ir. Por iso a festa fana os que van ao serán:
“A ruadiña vai boa, a ruada boa vai,
a ruadiña vai boa, a conta de quen a fai”.
E tampouco o fan de calquera xeito, existe unha organización tradicional ben clara e definida para os seráns, sobre todo no tocante ás pezas que leva un baile. En xeral nesta zona comézase a tocar polos solto: primeiro a jota, e logo á muiñeira (tamén chamada ribeirana), para pasar logo aos agarrados, xeralmente dous, a escoller en orde e tipo entre a danza (ou rumba, mazurca –por confusión-, tras-trás...), o pasodoble, o valse, ou o chiqui-chiqui (ou dous pasos, mazurca...). Deste xeito os bailadores xa sabían qué bailes tocaban, estipulándose moitas veces a obriga de botar coa mesma parella os catro. Desgraciadamente esta orde respéctaa cada vez menos xente –sobre todo a máis moza, seguramente por descoñecemento-, e é unha mágoa, porque son estas cousiñas as que lle dan ese valor do antergo á festa.
Tradicionalmente ao serán íase única e exclusivamente a tocar ou a bailar, porque digamos que estaba socialmente establecido así, era un moi bo xeito de relación dos mozos coas mozas, de xeito que todo aquel que ficara fóra deste ritual era dalgún xeito desprazado socialmente:
“O que non canta nin baila, que vén facer ó serán
aprender catro mentiras, para ir contar mañán”.
E aínda hoxe é o principal cometido deles. A maior parte da xente vai aos seráns a cantar, tocar e bailar, porque de feito para eso foron creados e ese é o seu principal cometido. Pero non vos preocupedes se aínda non sabedes botar un solto: os seráns son unha moi boa escola, un dos mellores sitios onde aprender de xeito “natural” como botar unha jota ou unha muiñeira, vendo a mestría de moitos dos máis veteranos e expertos bailadores de toda a zona.
Así que animádevos, e integrádevos nunha das festas máis ancestrais e arraigadas que aínda se conservan no noso país: O SERÁN!!.
Guillerme Ignacio Costa '04
4ª Foliada Farrapeira en Cesullas (Cabana de Bergantiños) Xoves 25 de xullo no Campo de San Fins Foliada con Maruxía de Laxe, O Son do Castro (Borneiro), Churía (Zas), Gaiteiros e Pandereteiras de Rioboo, Gaiteiros de Anos, Gaiteiros do Fol (Neaño), Inllar (O Couto), Xa era Hora (O Couto), Oliveira (O Couto), My Way (Neaño), Ponciano (Canduas), Andora (Laxe), Argazo (Baldaio), Dalle que Vai (A Coruña) e os Farrapos de Cesulas
Foliada Na Rianxeira (Beade. Vigo) Sábado 27 de xullo na Rianxeira (Parque forestal de Beade). Con Herdeiros dos Morenos, Gonzalo Caride Banda, e Os Cuncheiros
Gonzalo Caride presenta O SAÍR PRÁ ROMARÍA en Lavadores (Vigo) Venres 12 de xullo ás 20h na asociación de veciños de Lavadores
XX Romaría Galega na Pontagra (Tordoia) Sábado 13 de xullo Airiños dos Carrís Brisas do Quenllo Moañesa de Música e Danza A.C. Osorio Gutierrez Novxs Bailadorxs A Cuadrilla do Pan Quente Faíscas da Pontagra Os Trovadores As Lavercas
XVIII Festa Rachada en San Vicenzo da Baña Sábado 6 de xullo dende as 13h na Área Recreativa Agra de Chans As Chispas de Compostela Charanga Os Centenarios Os Fondãos do Pífaro Armadanzas de Laraño Cé Orquestra Pantasma Picuíña Tanto Nos Ten A Requinta da Laxeira
IV Foliada de O Valadouro (Lugo) Sábado 6 de xullo a partires das 20h na Explanada do Parque Concepción Arenal Grileiras da S.C.R Ledicia A.X. Entre Lusco e Fusco A.C. Amado Lar E foliada libre a partires das 00h
XIII Romaría da Conrobla (Boimorto. A Coruña) Sábado 6 de xullo. A partires das 18h actuacións de Ardentía e Pelepau. E a partires das 22:30h Foliada con A.C Maruxía, Cantareiras de Anxeriz, Grupo de Gaitas Xaramago, Cantareiras Santaia, Grupo Os Trisqueleiros, Grupo Son do Castro, Grupo As Maianas, Grupo A Ponte Vella e Foliada Aberta
Foliada Casino Antelano (Xinzo de Limia) Sábado 29 de xuño Concerto de Xisco Feijoo Trío, Obradoiros de baile e Foliada coas Pandereteiras do casino, Xoaniñas, As Bruxas, Cantaralai, Os Rampeiros
Serán de Despedida no Malatesta (Compostela) Xoves 27 de xuño ás 23h na Sala Malatesta Pan Sen Fron, ACF Tarambainas, Colexiata do Sar, e Foliada Aberta
Foliada 10 Aniversario da Tradescola (Lugo) Sábado 22 de xuño a partir das 19h. Actuación de Os Carunchos e Foliada Libre
Foliada de primavera da AVV de Lavadores (Vigo) Sábado 15 de xuño a partires das 22h Participan: Pandereteiras de Lavadores, Trécolas de Sárdoma, Escaravellos de Beade
II Romaría de Vilar (Courel. Lugo) Sábado 15 de xuñodende as 11 da mañá Coa participación de Corentaechinco, Son D'aquí, No Cómbarro, A.C. Xirandela, Airiños do Eume, Os do Xalo, Cantores do Courel, Batifoula, Foliada de Nela, Zanfonas de Ortigueira,...
Serán / Festa Fin de Curso de O Fiadeiro (Vigo) Sábado 15 de xuño na AAVV Santa Mariña de Cabral (Vigo)
Repifesta na casa A Xuntanza (A Pastoriza. Arteixo) Venres 14 de xuño a partires das 22h. Organiza: Asociación Cultural Triskell
Venrespirar 15º Aniversario (Ourense) O 28 de Junho dende as 20.00 h. até as 02.00 h. no Mirador de San Francisco. 15º Aniversario do Venrespirar "Festa Tradicional Itinerante": - 20.00 h.: VENRESPIRINHO com Bea Díaz. - 22.00 h.: BAILE CONCERTO com Suán e De Ninghures. - 00.00 h.: FOLIADA. Anótate escribindo ao Facebook de Venrespirar, ou no telf. 677090949; tamén podes facelo o propio día falando coa organización. Iredes tocando segundo a orde de inscrición.
Foliada e Romaría do Lecer de Xacarandaina (A Coruña) Sábado 15 e domingo 16 de xuño de xuño no Parque de Santa Margarita 15 de Xuño: Foliada: 19:30 h. Foliada infantil 21:30 h. Concerto de Xisco Feijoó Trio 23:00 h. Foliada 16 de Xuño: Romaría do Lecer Clausura de Actividades da Asociación Xogos Infantís Sorteos e premios Máis info e inscripcións en info@xacarandaina.com
Romaría Xeitosa en Begonte (Lugo) Domingo 9 xuño ás 12:00h no clube fluvial Oxeito celebra a súa Romaría Xeitosa dentro da Foliada do Ensino Público. Haberá xogos, obradoiros e moita música e baile.
VI Tangaraño Cultural en Sobradelo (Xunqueira de Ambía) Sábado 1 de xuño Encontro culturar e festivo 12:00 Cóidate para coidar charla primeiros auxilios por Susana Pulgarín. Foliada: Iniciativa polo Rural 13:00Concerto Xan de Verin Nickelharpa 13:30 As Utopias de Carlos de Xunqueira de Ambía. 14:00 Xantar Popular e Vegano ( por favor agradecemos reserva) 15:00Concerto Nacho Martimez cantautor 16:00 Poesía: Eduardo Estevez,Belén Senín e Carlos Rafael. Obradoiro barro por Olería de Batán 16:20 Concerto Andrés Férnandez( Suso Vaamonde) 1(...)
Repifesta da Asociación Cultural Triskell (Arteixo) Venres 31 de maio a partires das 22h na Casa Xuntanza
Estouciñando. Ciclo de Músicas e Obradoiros en Visantoña (Santiso. Terra de Melide) Sábado 25 de maio en Visantoña 17:00h Obradoiro de Bombo e Pratiños con Chema Cebeiro 21:30h Concerto de ALVARIZA Despois, Foliada aberta. 
Repifesta da Asociación Cultural Triskell (Arteixo) Venres 24 de maio a partires das 22h na Casa Xuntanza (Pastoriza)
Foliada de Primavera en Begonte Sábado 11 de maio ás 20:30h Como todos os anos desde Castiñeiro Milenario queremos darlle a benvida á Primavera, do xeito que merece e como nos presta: organizando unha nova edición da Foliada de Primavera. Comezaremos pola tarde, a partir das seis facendo un pequeno paseo para apañar flores e fentos e xestas e facer un maio ben bonito e grande. Dirixidos polas sabias indicacións da mestra da Primavera, Branca Villares faremos un maio, probaremos a facer algún “maio vivo” e cantaremos unh(...)
Repifesta na Pastoriza da Asociación Cultural Triskell (Arteixo) Venres 10 de maio a partires das 22h en Casa Xuntanza (Pastoriza)
Noite de Fiadeiro en Vilavidal-Ramirás (Ourense) Sábado 11 de maio dende as 17:30h Organiza: Asociación Cultural REBULIR PROGRAMA: 17:30 h. Apertura FEIRA de produtos artesáns e gastronómicos Mostra de Oficios Artesáns - Animación de rúa - Xogos tradicionais con CCP Xaquín Lorenzo 17:30 h. OBRADOIROS para nen@s Enredos e Brinquedos – con CCP Xaquín Lorenzo As tamancas a escala – Tango Zapateiro Peiteados e Pulseiras – Artesanía Mary Xogos Cooperativos - Xurxemurxe 18:30 h. CONCERTO da Banda Municipal de Música de Rami(...)
Repifesta da A.C. Triskell (Arteixo) Venres 3 de maio a partir das 22h en Casa Xuntanza. (O acceso ás repifestas de Triskell é libre para quen queira compartir música, tocando, cantando, bailando ou simplemente escoitando).
Venrespirar ao Grândola (Ourense) Venres, 26 de abril no Grándola (Praza de San Marcial) 15º Edición do Venrespirar, "Festa Tradicional Itinerante": - 19.00 h.: Obradoiro "Bailar a Canda Os Tempos" con Chus e Carminha no local de A Galheira - 22.00 h.: Concerto Baile Trad amenizado por Rebulir. - 00.00 h.: FOLIADA. Anótate escribindo ao noso Facebook, ou no telf. 677090949; tamén podes facelo o propio día falando coa organización. Iredes tocando segundo a orde de inscrición. O 26 de Abril dende as 19.00 h. até (...)
Repifesta da A.C. Triskell (Arteixo) Venres 12 de abril a partires das 22h na Casa Xuntanza (A Pastoriza)
Repifesta da Asociación Cultural Triskell (Arteixo) Venres 29 de marzo a partires das 22h na Casa Xuntanza (Pastoriza) 
XV Edición do Venrespirar en Ourense XV Edición do Venrespirar - Festa Tradicional Itinerante, 29 de Marzo de 2019. Na Sala Emília Pardo Bazán, Campus Universitario de Ourense. (Edifício de ferro) - 20.00 h.: Oficina de Danças Portuguesas con Ana Silvestre. - 22:00 h.: Baile TRAD con concertos de AnaMarSe Trio e Amoras Maduras. - A partir das 00:00 h.: Foliada (Anótate escribíndonos ao noso Facebook ou no teléfono 677090949; tamén podes facelo o próprio día falando con calquera das organizadoras. Iredes tocando segundo a (...)
II Foliada de Primavera en Rábade O sábado 23 de marzo a partires das 17h no Centro Sociocultural de Rábade a Asociación Cultural Treboada organiza a Foliada de Primavera, que este ano contara cun curso de canto e pandeireta impartido por Javier Feijoo Chisco e a posterior actuación dos grupos participantes seguida de pinchos e foliada aberta.
Repifesta da A.C Triskell en A Pastoriza (Arteixo) Venres 15 de marzo a partir das 22h na Casa Xuntanza
Foliada Libre en Artes (Riveira) Sábado 16 de marzo a partir das 22:30h na Cafetería do Centro Recreativo de Artes
II Serán de Primavera en Sigüeiro Sábado 16 de marzo a partires das 21h no Centro Cultural Fernando Casas e Novoa Organiza: A.F. Lembranzas do Tambre Participan: Airiños de Gonzar Rosalía de Castro de Cacheiras Pandereteiras de Cantigas e Agarimos As Lavercas Modos da Ronda da AC Donaire Argalleiros AC Pinguela de Bama As Chispas do OCT de Ultreia Buxos Verdes Néboas No Cumio Af Lembranzas do Tambre
